İngilizcesi Object Oriented Programming (OOP) olan programlama modeli, vaktinde “Nesne Yönelimli Programlama” adı ile çevrilmiş. Bu çeviri doğru olsada, burada olduğunu düşündüğüm ifade eksikliği beni her daim rahatsız etmiştir. Ondandır ki bu eksikliğin bir sürü soruya gebe olduğunu düşünürüm; “Kim neye yöneliyor?”, “Yönelmek derken kastedilen nedir?”, “Program nasıl yönelir? Tercihleri olabilir mi?” diye devam edip gidiyor sorular. Böylece başlangıcı kolay ve keyifli olabilecek bir programlama modeli, soru işaretlerine boğulmuş, zor ve korkulacak bir yapıya bürünüyor. Belki de korkmak iyidir, merak uyandırır ama anlamsız bir korkuya dönüşmesi uzaklaştırır ve yetenekli insanları kaybetmemize neden olur. O bakımdan kendini iyi ifade eden başlıklar seçmemiz çok önemli.

Nesne (Obje) Odaklı Programlama

Evet, bu daha iyi. Çünkü bilirsiniz başlık demek özet demektir, okuduğunuzda konu hakkında az çok fikir vermelidir size. Bu değişim ile başlığı okuduğumda, programlama mantığının nesnelere (kalem, kitap, araba, insan, vb.) odaklanarak yani nesnelerin yapısı incelenerek oluşturulduğunu daha net anlayabiliyorum. Ayrıca İngilizce karşıtı ile uyumu akılda kalması açısından önemli. Yalnız hatırlayalım, yukarıda ifade eksikliği olan çevirisi için “yanlışta değil” demiştik. Peki yanlış olmasada bu eksiklik nereden geliyor? Bu sorunun cevabı yazım hatasıdır. Aslında dikkat etmemek, önem vermemekte diyebiliriz. Buradaki yazım hatasını OOP’nin açılımında inceleyelim;

Object Oriented Programming ✗

Kelime hatası, yazım hatası, vb. hiç bir hata yok gibi gözüküyor!?! Ama gözümüzden zamanında kaçırdığımız ve hatta önemsiz gelmiş olabilecek ufak bir çizgi var iki kelime arasında;

Object-Oriented Programming ✓

Önem vermediğimiz bu ufak çizgi aslında anlam farklılıkları yaratan “bileşik sıfatların” İngilizce’deki simgesi. Ve burada da o farklılığı Object-Oriented (Nesne Odaklı) Programming (Programlama) olarak ortaya koyuyor. Bileşik sıfatlar büyük anlam farklılıkları yaratabiliyor, “aslan yürekli” ‘de olduğu gibi. Fakat farklılığın az olması istediğimiz kelimeyi kullanabileceğimiz anlamına da gelmemeli. Örneğin burada “Yönelimli” kelimesi “Yönelik” olarak düşünüldüğünde “Nesneye Yönelik Programlama” ile hitap sıkıntı ortadan kalkabiliyor ama anlam açısından hâlâ yeterli değil. “Odaklanmak” kelimesi kullanıldığında ise başlık kendisini daha iyi ifade edebiliyor ve anlamda zenginleşiyor. Yani en uygun kelimeyi seçmek doğru ifade açısından önem teşkil ediyor!

Ana dilimizde kullandığımız veya çeviri temelli bazı kelimelerin ifadesi birbirine az çok benzeyebilir, yalnız buradaki önemli nokta en uygununu sunmak olmalıdır. Ki uygun olmayan bir kelime kullanarak daha başında öğrenme, bilgi edinme arzusunu köreltmeyelim.